Mga Doktor-Politiko nga Banay, Nagkahiusa usab sa Pagpangawkaw

Pastilan pagkatonto gayud, ang ilang “abilidad” wala gamita sa “pagpanambal” kundi sa kabatid mangawkaw sa bahandi sa nasud.

Ang mga YAPHA sa may kasadpang bahin sa Sugbo, mipabadlong usab sa dugay na kaayong panahon. Ang ilang kaugalingong dapit nga mao ang Pinamungajan daw sa biniyaan sa bathala. Walay hospital didtong dapita, walay pulos nga lugar ug walay esperansa ang maong sibilisasyon sinaksihan gayud ning mga mata.

Mipalabig pagpangawat ug mipadatu sa ilang kaugalingon. Ang mga binatunan, drayber, panday ug ubang mamumuo pulos sinuweldohan sa goberno. Ang iyang apo tagsa-tagsag yaya nga sinuweldohan usab sa goberno.

Pagkawalay uwaw ninyong mga yawaa mo, naglumba lang mo sa mga GARCIA sa inyong mga abilidad.

Ang mayor wala makahatag og igong kaayohan diha sa Pinamungajan, maypag dauban na ninyong buhi nang inyong mayor. E-apil nag dangilag ang mga kawatan nga ginikanan. Maayo gani kay wala na mangatungdanan kining mga hinampak dagko. Ayaw namog balik sa politika mga yawaa mong dagko… nagdugang lang mo sa kakabus sa nasud mga panuwaya mo.

Paghikog nalang intawn mo oy intawn kung wala jud moy laing mahimo kundi ang pag-apil sa pagpangilkil. Ayaw nalang sad intawn mo panambal mga onggoya mo aron DILI MAHIBILIN ANG EKIPO DIDTO SA TINA-E SA PASYENTE.

Mga Dagkung Kawatan sa Sugbo [Mga Garcia]

 

Dili gayud malilong, gawas lang ni Frank Malilong, nga ang Sugbo gikan pa sa kasaysayan gihimong langub sa mga dagkung kawatan nga maoy nandumala niini. Dili lang kay kana, ang atong pinalangga kaayo nga Sugbo gipakatayan gayud pag-ayo sa mga banay nga nabani-ug gayud sa pagka-kawatan.

Milamay pag-ayo ang mga banay nga tang-an kaayo sa pagpangawkaw dinhi sa Sugbo, gani mikuyanap kini didto sa dunot nga Manila ang kagaw sa mga Sugbo-anong kawatan.

Sa walay paglipud-lipud, ang gipasabut niining kabus ninyong higala mao ang banay nga GARCIA dinhi sa Sugbo. Ang ilang katigulangan nga mao si Pabling, usa ka daku kaayong tigdumala sa mga negosyo sa yawa nga dinhi gipugas sa Sugbo. Si Byron adunay daku kaayong katungdanan sa lalawigan, maoy arkitikto sa mga pagpatigayon sa mga negosyo sa yawa. Si Gwendolyn usab, siya maoy gitagaan sa habak ni Pabling nga maoy moabog sa mga wak-wak apan miganoy sa dinagkung panapi. Daghan na kaayong tinonto nilang gibukotan sa mga habol sa teknikalidad sa balaod. Si Pabling, ang supremo nga yawa maoy nagmani-obra niini.

Si Pabling, dili na gayud makabuhi sa talikala sa politika nga gihigut kaniya sa mga yawa, iya pa gayung gilikosan ang iyang mga anak sa nagdilaab nga himaya sa ilang pagkakawatan.

Bag-ong natudlo-an sa mga inonggoy nga panapi mao ang iyang Congresista nga anak nga si Pablo John Garcia. Hayan, silang tanan mi-okupar na gayud sa tanang dagkung katungdanan ug maka-ukadyang pag-ayo sa dagkung kaban sa atong gobyerno.

Apan ang pinaka-KAWATAN sa ilang banay mao si WINSTON nga maoy nagdumala karon sa GSIS diin ang salapi niini gikawkaw pag-ayo sa hilabihan ka loog. Way kaluoy kining mga tawhana. Ang tanang pensionado sa gobyerno karon ug sa umaabot mag-ilaid gayud sa tumang kabuang ug pagpangawat ni WINSTON GARCIA. Ambut og nganong hilabihan man ni silang ka paborito didto sa Manila?  Way pagduha-duha, ang mga yawa magkahiusa man gayud sa ilang dautang tinguha.

Dinhi sa Sugbo, gipakatap sa mga Garcia ang kahiusa kuno gumikan sa panultihon nga nagkanayon:

WE ARE ONE AND WE ARE UNITED BECAUSE WE ARE ONE FAMILY.

Ipangtambug sa Kalayo ang Tanang Politiko

Dili ang pag-usab sa bwesit nga batakang balaod ang pagsulbar niining atong walay pulos nga kahimtang sa pagpang-goberno.

Kinahanglan usbon gayud or oberhulon ang kinatibuk-ang dautan nga kahimtang nga migamot na gayud dinhi sa atong nasud; gipugas kini sa dautang relihiyon sa tanan niyang colonya ug unya nahimo na kining tanlag sa matag huna-huna sa tawo.

Sa akong yanong tinugkaran, kini maoy sulosyon niining tanan:

1. Hugasan ta gayud kini’g putli nga luha ug dugo aron mapaksit ang lawn na kaayong mansa ning atong nasud; kung kinahanglanon ang guera – then let there be war for the welfare of the next generation.

2. Pangdauban or ipatagud-tagud gayud kining tanan natong mga politiko karon aron sa pagwagtang sa mga luta sa ilang kinakhaan nga maoy gipanaminan kanunay sa mga nagsunod nga mga politiko. Kinahanglan wad-on gayud sila gumikan kay sila maoy nagpabug-at sa mga bato sa kalisdanan nga gipas-an niining atong nasud.

3. Kinahanglan nga ang mandumala pinili sa “Civil Service Commission” nga ipaagi ka katigulangon, kalantip, katarung, ug kahusay sa pandumala. Kinahanglan nga ang mandumala putlan gayud dayon sa li-ug kung ang iya lamang kaugalingon maoy iyang gipadato ug giserbersyohan.

4. Lumpagon ang mga relihiyon nga maoy nakapabwesit sa katilingban; sa relihiyon  mahimugso ang makabungog nga korapsyon nga maoy gipanig-ingnan sa mga politiko.

5. Hatagan og kabilinggan ang tanang tawo sa “Civil Service Commission” nga maoy anaay gahum sa “environmental agencies”, “agrarian”, “agriculture”, ug uban pa.

6. Ang merkado kinahanglan dad-on kini sa “Social Welfare” aron sa pagkumpra unya sa mga naghinubra nga “goods for distribution to the weak, sickly, disabled, incapable of earnings, etc”.

7. Walay pinili-ay sa mga mangulo. Dili kinahanglanon ang daghang magbabalaod. Sa pagsugod, kinahanglan lamang ang balaod nga Comon nga ilatid sa dakung bungbong sa mga balay hugponganan.

8. Wad-on ang mga curso nga mga walay pulos. Wad-on ang mga tunghaan nga mga walay tunhay nga laraw sa katilingban.

9. Ang banay maoy himoong unang hukmanan, ug uban pang mga tulokion. Putlan sa kamot ang magpakilimos, kamot himoong mapuslanon ug dili aron pagpabug-at sa kalisdanan. Ang prisohan alang sa mga gagmayng salaod lamang, diha-diha nga kamatayon alang sa sad-an sa dagkung salaud.

10. Ang pagprotesta kinahanglan adto sa “Protest Commission” ihampak aron sila maoy mo-aksyon niini.

[to be continued]

Lisud ba gayud ang pasulit sa Corte Suprema nga mao ang “Bar Exam”?

DILI TINUOD nga lisud kining pasulit nga gitawag og “Bar Exam”. Dili lamang matugkad ang mga kabuang sa mga mohimo ug mokorek niini.

Duha lamang ka posibilidad nga matubag ninyo ang tanang kaso sa pangutana diha sa pasulit. Gitagaan pa gayud kamo sa lugway sa pagpasabut niini sa inyong kaugalingon katarungan.

Mas lisud pa niini ang ubang pasulit kay dunay daghan kaayong tubag nga kapilian.

Ang lisud sa “bar exam” dili ang pasulit mismo kundili ang nalisu nga pangisip sa mo-check niini. Mao lamang kini ang propesyon diin naghan-ok ang mga yabag gumikan sa katarungan kay kining cursoha maoy gihimong taming sa ilang inseguridad sa kinabuhi.

Ang mga mahistrado sa corte suprema magpaka-aron-ingnon usab nga hilabihan gayud ka lisud sa ilang pasulit aron kunohay ingnon nga pirting ka espesyal niining propesyona nga wala gyud intawn uyamot kapuslanan sa tawhanong sibilisasyon.

Mabuhi ra ang tawo nga walay abogado, masabut ra sa tawo ang balaod bisag way abogado, makabuhat ra ang tawo og mga maayong balaod bisag way abogado. Ug labaw sa tanan, ang pagpanghukom sa sitwasyon mamahimong mahimo sa tin-aw ug way kabudlay bisag dili abogado ang mobuhat niini. 

Mga Balud sa Kalimot nga moy Mobanlas ning Gugma

Dili ikahiklin ang akong kagul-anan sa dihang kita iwakli na unya sa kapanahonan;
Dat-ugan ko gayud sa lun-lun pagbasol ang kahitas-an ugaling ipahilayo na unya kita sa tawhanong kabilinggan;
Singut ug luha kining puhonan alang sa pag-utingkay sa kahulogan niining tanghaga sa kinabuhi nga mibalikos niining atong kahimtang;
Kining tanan, mga damgo, mga pagduhiraw, mga pagpangaliyupo, mga pagbakho, ug mga kagul-anan, mga bato lamang kining gipas-an niining kabus nga buhilaman.

Oohh, akong pinangga… Imo pa ba kaha unya ako’ng lingi-on sa panahon nga kakha-on na kining akong mga panit sa mga maha-it nga kuko sa kapanahonan?
Imo pa ba kaha akong pamati-on sa panahon nga ibanlas na unya ako sa mga makabungol nga balud sa kalimut?
Asa ko unya ipadagay-day kining luha sa samara’ng kasing-kasing sa panahon nga magpa-uraray kana sa mga bukton sa laing binuhat? Asa? Ihung-hung lamang unya ang bililhong saad ngadto sa Dios nga mabuot.

Naglimin ang dakung kahibulong ning dughan human nga ang tanang lugan-ay sa atong kabatan-unan ipad-pad na unya sa mga huyohoy sa mabiay-biayong hangin sa katigulangon;
Og unya nianang panahona, ako moyahat na lamang sa kapanganoran uban sa paghandum sa mga gugmang gitagik na lamang sa mabuloko’ng lambo sa sugilanon.

Ooh..inday ko, lantawa ang mga matam-is nga asoy sa gugma ning higayuna; ug ayaw kini ibaylo sa malu-ibong takna.
Alang kini kanimo ning akong lindog nga dili matun-as taliwa sa tawhanong kalibug, dawata kining pulong nga dili mawatas-watas sa tawhanong kahibulong.

Og nianang panahona, lantawa pagbalik kining tinuoray nga gugma.

Kabalaka sa Akong Inampingang Gugma

Gipayhag ko na ang dugay nga katahap sa gugmang gilikosan sa tim-us nga gumunhap;
Dili makay-ag kining pagbati nga sa bisan unsang huros sa pagtamay dili modahili;
Ang mga pulong nga akong gilituk mga lunsay nga tinipigan ug sa kasing-kasing dugay nang gililuk;
Gibambalayan kini sa tinuoray nga galamhan uban sa kahadlok nga mangatun-as unya kini diha sa kapanahonan.

Ubos niining kabus uyamot nga kabalaka ang timgas nga pangindahay sa gugma;
Og tanan naka-amgo niining akong hamiling kabilinggan, ang kalimot dili unta makabuntog sa kapanahonan;
Kining gugma’ng naulipon kanunay sa tawhanong kasaysayan sa kanunay isugilon sa bisan unsang garay sa pinulongan;
Apan kining tanan masil-sil sa kasing-kasing ko’ng naputos sa panghina-ut nga ang gugma dili lang unta maanud sa lapyahan sa kalimut.

Oh..akong pinangga, pamati-a kining pulso sa gugma niining gutlo-a ug ayaw itugot nga agawon kini sa taas nga litaniya sa takna;
Ang dios maoy mopamatuod nga kining akong ligdung nga tinguha ug laraw maoy lun-lun tinuod.

Ipadayun ko ang Tinguha sa Pagpakiglayug sa Kapalaran

Kining atong pakigsandurot ipadayon
Bisan ang uban wala na magmalipayon;
Mga pulong uban sa maayong huna-huna gidugtong
Ug mga handurawan sa kagahapon ning kasing-kasing nagbinugtong.

Mga gugma, saad, ug mga tinguha gisalindot
Gumikan sa mga asoy nga gibiyaan na sa kaanindot;
Ang templo sa pagbati gitukod uban sa mga pulong
Gipayhag usab sa mga pulong nga gianud sa kahibulong.

Dinhi mahitugkad ang mga lawm nga gumunhap sa kinabuhi
Mga balaknong pulong maoy lunlung bahandi;
Mga dili makita ug dili masuta, ipadayag niining mga tinakdong lindog
Apan masaysay gihapon ginamit ang lamdag sa mga pulong nga dili matay-ug.